Nieuwsbrief Tussen bodem en ondergrond, 2e jaargang, nr. 22 - 5 december 2018
Deze nieuwsbrief is powered by Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

Webversie? Klik dan hier
Tussen bodem en ondergrond

Beste lezer,

‘We gaan steeds vaker en dieper de grond in (Energietransitie, Klimaatadaptatie, Bouwopgave) en hebben daarvoor juist steeds beter begrip van het bodemsysteem nodig. Evenwel, we gaan minder registreren, wat geregistreerd is benutten we niet of slecht en de schat aan informatie die we met z’n allen hebben opgebouwd dreigt te verdwijnen,’ stelt NLingenieurs Expert Netwerk Bodem en Ondergrond in een Memo aan VNO/NCW. Het Netwerk stelt verder dat sinds de start van de bodemsaneringsoperatie in Lekkerkerk vele tienduizenden verontreinigde locaties in ons land in kaart zijn gebracht, gesaneerd, of beheerst. Desalniettemin blijft bodemverontreiniging een maatschappelijk- en milieuprobleem. Nieuwe bedreigingen in de vorm van ‘nieuwe’ aandachtstoffen (PFAS, asbest, medicijnresten, micro plastics) dienen zich aan en diffuse verontreinigingen zijn/blijven aanwezig. Ook ligt er nog een grote nazorgopgave. Reden voor een interview met Martin Doeswijk, een van de opstellers van het Memo, te lezen in de rubriek Uit het Netwerk.

Op de voorgrond

Wegwijzers grondwater

Rijkswaterstaat/Bodem+

Binnen de grote maatschappelijke opgaven is het bodem- en watersysteem een belangrijke factor: de opgaven voor energietransitie, klimaatadaptatie, veiligheid en gezondheid, wonen en bereikbaarheid hebben allen een relatie met het bodem- en watersysteem. Het is dan ook noodzakelijk dat kennis van het bodem- en watersysteem wordt betrokken bij het ontwikkelen van de omgevingsvisie. Hierin leggen gemeenten en provincies een visie op de ontwikkeling van de leefomgeving vast. Het Uitvoeringsprogramma Bodem en Ondergrond heeft een brochure opgesteld met een stappenplan voor (grond)waterdeskundigen. Dit als vervolg op de factsheet ‘Grondwater in de omgevingsvisie’. Lees verder.


Foto: Pixabay

Actueel

Nieuwe voorzitter CCvD Datastandaarden

SIKB

Noud Hooyman volgt per 1 januari 2019 Kees Keuzenkamp op als voorzitter van het Centraal College van Deskundigen (CCvD) Datastandaarden. Hooyman is in het dagelijks leven Hoofd van het cluster Beleid Geoinformatie op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en werkt al geruime tijd op het gebied van geo-informatie en datastandaarden. Lees verder.


Foto: SIKB

Wijziging Regeling bodemkwaliteit november 2018

Rijkswaterstaat/Bodem+

Op 29 november 2018 is in de Staatscourant een wijziging van de Regeling bodemkwaliteit gepubliceerd. Deze regels gelden vanaf 30 november 2018. De belangrijkste wijzigingen zijn een verduidelijking dat in grond en baggerspecie geen plastics mogen zitten en een verheldering van de verplichting om passend vooronderzoek uit te voeren bij het afgeven van milieuhygiënische verklaringen. Verder bevat de regeling een (periodieke) actualisering van de verwijzingen naar normdocumenten in bijlagen C en D. Het bleek eerder niet mogelijk om de beoogde wijzigingsregeling, zoals die in de internetconsultatie voor inspraak was voorgelegd, in één keer door te voeren. Daarom is de voorgenomen wijzigingsregeling gesplitst in een deel 1 (wijzigingsregeling 2018.1 van 16 juli 2018) en het huidige deel 2 (wijzigingsregeling 2018.2). Lees verder.


Illustratie: Staatscourant

Duurzame ontwikkelingsdoelen realiseren doe je met bodem en land

Rijkswaterstaat/Bodem+

Zowel nationaal als internationaal wordt onderkend dat een gezond bodem- en watersysteem nodig is voor de vele maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. Internationaal zijn deze vastgelegd in de zogenaamde duurzame ontwikkelingsdoelen, de SDGs. Wageningen Environmental Research en Rijkswaterstaat hebben een publicatie in het tijdschrift LAND over de bodemgerelateerde SDGs. Lees verder.

Bodem Waddenzee onder de loep

Helpdesk Water

Een rijke en gezonde Waddenzee is een onmisbare schakel in de levenscyclus van vele trekvogels en –vissen. Het realiseren van zo’n rijke Waddenzee is daarom ook het streefbeeld van het Waddenfonds en de drie Waddenprovincies: Groningen, Friesland en Noord-Holland. Daarom kende het Waddenfonds op vrijdag 23 november 2018 een grote subsidie toe aan het project ‘Waddenmozaïek' van Natuurmonumenten, Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en NIOZ. Lees verder.


Foto: Pixabay

Kansen voor duurzame bodems in Europa

Rijkswaterstaat/Bodem+

Zoals velen weten levert een gezonde bodem vele diensten aan de maatschappij. Desondanks wordt de bodemgezondheid op vele wijzen bedreigd. De European Academies Science Advisory Counsel (EASAC) heeft een rapport uitgebracht met beleidsoplossingen voor een duurzaam gebruik van bodems. Lees verder.


Foto: Pixabay

Waterschappen bereiden zich voor op de moesson

Binnenlands Bestuur

Zelden waren voorjaar, zomer én herfst zo droog. Maar misschien wordt de extreme droogte deze winter wel gevolgd door extreme natheid, een Hollandse moesson. Waterschappen maken de borst alvast nat. Lees verder.


Foto: Binnenlands Bestuur

Nederland wordt klaargestoomd voor veranderend klimaat

Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Alle lagen van de Nederlandse overheid gaan fors investeren in het weerbaarder maken van Nederland tegen de gevolgen van klimaatverandering oftewel klimaatadaptatie. Vandaag tekende minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) hiervoor samen met gemeenten, waterschappen en provincies het Bestuursakkoord Klimaatadaptatie. Hiermee wordt de komende jaren zo'n €600 miljoen vrijgemaakt voor investeringen in klimaatadaptatie. Lees verder.

Bodem daalt het hardst in Groningen en westen

Binnenlands Bestuur

De bodemdaling in Nederland is door experts in kaart gebracht. Uit de zogenoemde bodemdalingskaart van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica (NCG) blijkt dat het probleem vooral speelt in Groningen en het westen van het land. Lees verder.


Foto: Binnenlands Bestuur

Baggernetdag 'Verdieping van de Nieuwe Waterweg' - 27 november 2018

Platform Baggernet

Het was hét meest in het oog springende baggerwerk van deze zomer: de verdieping van de Nieuwe Waterweg en de Botlek. Over een lengte van vijfentwintig kilometer werden de rivier en havens ca. anderhalve meter verdiept. Dit zodat ook de nieuwe generatie zeeschepen, met een diepgang van 15 meter, de Rotterdamse haven kan bereiken. Lees verder.


Foto: Baggernet

Aanmelden nieuwsbrief

Agenda

24 januari 2019
Congres Bodembeheer en verdroging
Wageningen
14 februari 2019
BIS symposium
Wageningen
12 – 14 maart 2019
Cursus risicobeoordeling van blootstelling van gewasbeschermingsmiddelen in grond- en oppervlaktewater
Wageningen
7 maart 2019
Workshop ‘Saneren met de natuur’
Locatie volgt nog
16 mei 2019
Symposium Bodem Breed
Nijmegen
Bijdragen indienen kan tot uiterlijk vrijdag 18 januari 2019 - 17.00 uur.
 

Uitgelicht

Bijdrage aan Dag van Precisiebemesting

SIKB-medewerkster Annelies de Graaf leverde een bijdrage aan de Dag van de Precisiebemesting op 23 november jongstleden. Voor een heel divers gezelschap van boeren, onderzoekers, loonwerkers en beleidsmedewerkers behandelde zij de Ontwerp-Handreiking Onderzoek bodemverdichting landelijk gebied. De handreiking is bedoeld ter ondersteuning bij het opzetten en uitbesteden van grootschalig onderzoek naar bodemverdichting in het landelijk gebied. Het uitgangspunt van de handreiking is ‘slim meten’ met behulp van satellietgegevens en slimme sensoren. En de nieuwe meetmethoden werden omarmd. De klassieke puntmetingen geven eigenlijk geen goed inzicht in een heterogene parameter als bodemverdichting, was alom de mening. De reacties van de deelnemers waren positief. Het is goed dat bodemverdichting wordt geagendeerd. Lees verder.

Impressie Bodembreed Symposium

‘Denk dieper’ gaf Pierre van Rossum, directeur Grond & Ontwikkeling bij de gemeente Amsterdam, de deelnemers aan het Bodembreed Symposium 13 november jongstleden mee. Een impressie van de dag verschijnt 7 december aanstaande in het tijdschrift Bodem.

Speciale uitgave LAND

Heb jij ideeën om te komen tot een balans in gebruik en beheer van bodem en land? Publiceer ze! Lees verder.

Deel deze nieuwsbrief:

Twitter 

Grofzandbarrière wint Waterinnovatieprijs 2018

Deltares

In de categorie Waterveiligheid van de Waterinnovatieprijs 2018 heeft de Grofzandbarrière de 1e prijs gewonnen. Leo Voogt en Ulrich Förster hebben 29 november, mede namens het waterschap Rivierenland en POV, de prijs in ontvangst genomen uit handen van de Unie van Waterschappen en de Nederlandse Waterschapsbank. Met de winnaars wordt verkend of de innovatie verder kunnen gebracht kan worden in een Versnellingstraject. Lees verder.


Foto: Deltares

Boeren ervaren notitie bodemdaling veenweiden als valse start

Nieuwe Oogst

Dat werd duidelijk tijdens een drukbezochte ledenbijeenkomst van LTO Noord en de agrarische collectieven in De Rijp. 'We staan hiermee bij de aftrap al met 2-0 achter.' Volgens de landbouworganisaties neemt Gedeputeerde Staten in haar 'richtinggevende uitspraken' een fout en ongefundeerd voorschot op toekomstig beleid om bodemdaling tegen te gaan. Vergaande vernatting van het gebied beschrijft de provincie daarin als optimale oplossing. Lees verder.

Aanhoudende lage waterstanden door droogte, '200 dagen regen nodig'

NOS

Het is nog steeds erg droog in Nederland. De situatie verbetert nauwelijks, staat in de nieuwste Droogtemonitor. Door de regen van de afgelopen en de komende dagen zal de waterstand in de Rijn licht stijgen, maar de hinder voor de scheepvaart houdt aan. Lees verder.


Foto: Pixabay

Bacteriën eten vervuilde grond schoon

NPO Radio 1

Bodemverontreiniging komt in Nederland op grote schaal voor. Jonge doctor Marcelle van der Waals van de Wageningen Universiteit onderzocht hoe bodem en grondwater kunnen worden schoongemaakt met een natuurlijk middeltje: bacteriën. In het laboratorium leerde ze bacteriën steeds sneller en steeds meer verontreiniging ‘opeten’. Lees verder.


Foto: Pixabay

Studenten leveren met scan boeren BodemIdee

Nieuwe Oogst

Akkerbouwers en melkveehouder moeten nog meer verstand krijgen van de bodem. Drie studenten van HAS Hogeschool voeren daarom een bodemscan bij ze uit.. Dat levert ze een BodemIdee op. Lees verder.


Foto: Nieuwe Oogst

Achtergrond en opinie

Te land, ter zee en in de lucht: teflon-gif is overal

Follow the money

Hoeveel giftige gefluoreerde koolwaterstoffen (PFAS) er in de Nederlandse bodem zitten, is nog nauwelijks bekend. Slechts in een klein aantal gemeenten is onderzoek gedaan, en landelijke interventiewaarden ontbreken. Het risico op verspreiding van de vervuiling is reëel: dat gebeurt via water, lucht, blusschuim en vervuilde grond die wordt hergebruikt. Bij hoge concentraties kunnen PFAS kwalijke gevolgen hebben, zo weten de omwonenden van Chemours in Dordrecht. Lees verder.


Foto: Pixabay



Uit het netwerk

‘Iedereen moet meedoen’

Martin Doeswijk, Director Business Unit Industry bij Tauw

‘Wij maken steeds meer en intensiever gebruik van onze bodem. De maatschappelijke opgaven waar we voor gesteld staan, zoals de energietransitie en klimaatadaptatie, kunnen niet doorgaan zonder structurele ingrepen in ons bodemsysteem. Het is daarom juist nu zaak om de draagkracht en vitaliteit van onze bodem - letterlijk de basis onder ons bestaan - met extra zorg te omringen’. Daarmee begint een zeer recent Memo van het Expert Netwerk Bodem en Ondergrond van Koninklijke NLingenieurs aan VNO/NCW. Een van de opstellers is Martin Doeswijk, in het dagelijks leven werkzaam bij Tauw als Director Business Unit Industry. Lees verder.


Martin Doeswijk / eigen foto

Dossier bodemdaling

Instrument 6: Stroomschema bodeminstrumenten

Om besluitvormingsprocessen transparanter en gegronder te maken, wordt er vaak gebruik gemaakt van instrumenten. Zo ook voor de verschillende problematieken rondom bodemdaling. Door Rijkswaterstaat/Bodem+ is de zoekmachine Bodemvizier in het leven geroepen. Hierin is niet alleen een breed scala aan instrumenten verzameld, maar ook gegroepeerd op basis van bijvoorbeeld een bepaalde type opgave. Veel van deze instrumenten zijn door allerlei betrokken partijen op verschillende momenten gebruikt, met veelal positieve resultaten. In een reeks besteden we maandelijks kort aandacht aan het gebruik van instrumenten. In deze zesde editie delen we de ervaringen op Veenomeen, het nationale congres over veenbodemdaling. Lees verder.

  
Powered by Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond (ENBO) dat bestaat uit:

Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

info@expertisebodemenondergrond.nl / www.expertisenetwerkbodemenondergrond.nl

Klik hier om u af te melden voor deze e-mails.