Nieuwsbrief Tussen bodem en ondergrond, 2e jaargang, nr. 23 - 19 december 2018
Deze nieuwsbrief is powered by Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

Webversie? Klik dan hier
Tussen bodem en ondergrond

Beste lezer,

‘Het is een sterke wereld, de wereld van bodem en ondergrond, maar ook een wereld die dreigt te gaan eroderen. Die namelijk nog te weinig gekend en erkend wordt door andere maatschappelijke sectoren’, zeggen Leo Hamerlinck en Jos van Wersch, respectievelijk projectleider en secretaris Kennis binnen het Uitvoeringsprogramma Bodem & Ondergrond. In de rubriek Uit het netwerk gaan zij in op de opgave (meer) aan te sluiten bij andere sectoren. Een mooie uitdaging, zo aan het eind van dit jaar. Een opgave die de redactie van deze nieuwsbrief in ieder geval graag oppakt in het nieuwe jaar. Met het verschijnen van deze laatste editie van 2018 wensen wij u een mooie kerst, een fijne jaarwisseling en een goed en gezond 2019 toe.

Op de voorgrond

Dijkgraaf Tanja Klip strijdt dagelijks tegen klimaatsceptici

AD

Tanja Klip-Martin (64) is ruim vijf jaar dijkgraaf van het Waterschap Vallei en Veluwe. Sinds juli 2016 is zij ook Eerste Kamerlid voor de VVD. Hoewel ze van origine kunsthistoricus is, heeft de wereld van openbaar bestuur, water en techniek haar hart gegrepen. 'Water is the place to be', zegt dijkgraaf Tanja Klip-Martin. Het waterschap is over enkele maanden het eerste in het land dat energieneutraal werkt. 'We lopen als waterschappen voorop. En dat moet wel. Het klimaat wacht niet op ons. We moeten niet alleen naar 2050, maar ook naar 2150 kijken'. Lees verder.


Foto: Waterchap Vallei en Veluwe

Actueel

Kamerbrieven over duurzaam hergebruik grond, diepe plassen en thermisch gereinigde grond

Rijkswaterstaat/Bodem+

Op 11 december 2018 heeft de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) in een brief de Tweede Kamer geïnformeerd over haar visie op duurzaam hergebruik van grond. Een tweede brief gaat over drie onderwerpen: het verondiepen van diepe plassen met grond en baggerspecie, thermisch gereinigde grond (TGG) en toegepaste grond in een woonwijk in Barneveld. In beide brieven zijn voorgenomen wijzigingen in de regelgeving, onderzoeken en toezicht en handhaving aangekondigd. Lees verder.


Staatssecretaris Stientje van Veldhoven - illustratie: Rijksoverheid

De Edax: tweede leven voor zand en klei in Markermeer

Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat versterkt de Houtribdijk en legt naast de dijk in het Markermeer het nieuwe natuurgebied Trintelzand aan. De afgelopen maanden was een hoofdrol hierbij weggelegd voor de Edax, een zogeheten zandsnijder van zo’n 1.700 ton en bijna 90 meter lengte. Lees verder.


Foto: © Straystone

Vaststelling Handreiking onderzoek afdeklagen

SIKB

Het Centraal College van Deskundigen Bodembeheer van SIKB heeft de handreiking voor onderzoek naar monitoring van de dikte van afdeklagen op 13 december 2018 vastgesteld. De handreiking is ontwikkeld met het oog op nieuwe screeningstechnieken als alternatief voor de klassieke bodemonderzoeksmethoden: handmatige boringen of de prikstok. Zogenoemde ‘on site’ screeningstechnieken kunnen efficiënter en effectiever blijken. De handreiking is met name bestemd voor overheden bij het opzetten en uitbesteden van monitorings-onderzoek. Lees verder.


Foto: SIKB

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen halen, de bodem speelt belangrijke rol

Deltares

Deltares gaat samen met Wageningen Environmental Research (WENR) en Milieu (Belgie) in opdracht van DG Milieu van de Europese Commissie een analyse verzorgen van land- en bodemgerelateerde Duurzame Ontwikkelingdoelstellingen (SDG’s). In 2015 zijn deze SDG’s door de Verenigde Naties vastgesteld en door de EU aangenomen. Het is een reeks van zeventien doelen die ervoor moeten gaan zorgen dat onze grondstoffen beter worden beschermd en ongelijkheid, armoede en honger bestreden. Lees verder.


Foto: Deltares

Rijkswaterstaat ontdekt circa 2000 jaar oude waterput met eikenhouten planken bij archeologisch onderzoek Ring Utrecht

Rijkswaterstaat/Bodem+

Tijdens onderzoek ter voorbereiding op de aanpassing van de A27/A12 Ring Utrecht hebben archeologen in Houten een aantal oude voorwerpen opgegraven. Gebruiksvoorwerpen, maar ook hout dat mogelijk hoort bij het dak van een oude waterput. Lees verder.


Foto: © Ton Borsboom

Handreiking bodemverdichting vastgesteld

SIKB

Voor onderzoek naar de mate van bodemverdichting heeft het Centraal College van Deskundigen Bodembeheer van SIKB op 13 december 2018 een Handreiking vastgesteld. De handreiking is gericht op grootschalig onderzoek naar bodemverdichting in landelijke gebieden. De Handreiking ondersteunt eigenaren en (gebieds)beheerders bij het (laten) ontwikkelen en uitbesteden van het benodigde onderzoek, waarbij gebruik kan worden gemaakt van elektronische screeningstechnieken. Lees verder.


Foto: SIKB

Vaststelling drie handreikingen voor onderzoek metalen in bodem

SIKB

Om onderzoek naar metalen in de bodem te ondersteunen heeft het Centraal College van Deskundigen Bodembeheer van SIKB op 13 december 2018 drie handreikingen vastgesteld. De handreikingen zijn gericht op grootschalig bodemonderzoek waarbij naast conventioneel onderzoek ook de mogelijkheden van de ‘X-ray fluorescence spectrometer’ (XRF) worden belicht. De eerste handreiking gaat in algemene zin over de opzet van gebiedsgericht onderzoek naar metalen in de bodem. De tweede handreiking is specifieker, en geeft een strategie voor onderzoek van diffuus lood in de bodem van kinderspeelplaatsen en (moes)tuinen. De derde handreiking is bestemd voor veldwerkers en geeft aanwijzingen voor het meten van loodgehaltes in verontreinigde bodems van kinderspeelplaatsen en (moes)tuinen met behulp van de XRF. Lees verder.


Foto: SIKB

Hogere dijken beschermen ons niet tegen het water

NRC

In Nederland denken we bedwingers van het water te zijn, schrijven acht wetenschappers. ‘Waarom redden we het in de toekomst niet met alleen hogere dijken en een extra waterkering bij Rotterdam?’ Lees verder.


Foto: Pixabay

Aanmelden nieuwsbrief

Agenda

24 januari 2019
Congres Bodembeheer en verdroging
Wageningen
14 februari 2019
BIS symposium
Wageningen
7 maart 2019
Workshop ‘Saneren met de natuur’
Utrecht
12 – 14 maart 2019
Cursus risicobeoordeling van blootstelling van gewasbeschermingsmiddelen in grond- en oppervlaktewater
Wageningen
16 mei 2019
Symposium Bodem Breed
Nijmegen
Bijdragen indienen kan tot uiterlijk vrijdag 18 januari 2019 - 17.00 uur
 

Uitgelicht

GeoWeek 2019

Het duurt nog even, maar achter de schermen zijn we alweer druk bezig om van de GeoWeek 2019 een nog groter succes te maken dan de afgelopen jaren. Komend jaar organiseert het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) voor de 13e keer deze fantastische en vooral ook leerzame week. De data: 3 t/m 7 juni! In deze week duiken duizenden leerlingen in de wereld van de geografie. Lees meer.

Deel deze nieuwsbrief:

Twitter 

Breed draagvlak voor het behoud van het Kwalibo-stelsel en BRL/protocollen

SIKB

Er is een breed draagvlak voor het behoud van het Kwalibo-stelsel en de uitwerking in BRL/protocollen voor bodemonderzoek. Privaat en publiek toezicht op de BRL 1000, 2000, 6000 en onderliggende protocollen moet blijven. Dit leidt tot borging van een minimaal vereiste kwaliteit van bodemonderzoeken en draagt bij aan het voorkomen van fraude en misstanden bij bodem-werkzaamheden. Lees verder.

Panorama Nederland

College van Rijksadviseurs

Panorama Nederland is een toekomstperspectief voor de ruimtelijke inrichting van Nederland. In dit panorama verbeeldt het College van Rijksadviseurs hoe de grote maatschappelijke vraagstukken van nu, de komende decennia de sleutel kunnen zijn voor welkome, structurele verbeteringen van ons land. Lees verder.

ILT: afzetmarkt Thermisch Gereinigde Grond (TGG) op slot

Inspectie Leefomgeving en Transport

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) merkt dat thermisch gereinigde grond (TGG) haast niet meer gebruikt en verwerkt wordt, omdat de grond van een van de grondreinigers niet volgens de gestelde eisen is gereinigd. De TGG die is toegepast heeft bij de Westdijk in Bunschoten milieuproblemen veroorzaakt. Bij afnemers ontbreekt daardoor het vertrouwen om TGG te gebruiken, waardoor het verwerken ervan achterwege blijft. Hierdoor ontstaan grote voorraden van TGG die niet op de markt komen. Dat meldt de ILT in een signaalrapportage. Lees verder.


Foto: ILT

Gezocht: meetreeksen van grondwaterstanden

Stantec

Vanaf 1 januari 2018 zijn alle overheden verplicht hun bodem- en ondergrondgegevens aan te leveren via het Bronhouderportaal van de basisregistratie ondergrond (BRO). De BRO betekent voor RWS een beter inzicht in het areaal en daarmee een betere planning en uitvoering van projecten. Hiermee kunnen we uiteindelijk veel besparen op onderzoeks- en faalkosten. Lees verder.

Onderwaterdrains zijn wel effectief

WUR

Bodemdaling in veenweidegebieden is een serieus probleem, mede vanwege de uitstoot van broeikasgassen. Eén van de innovatieve oplossingen hiervoor is onderwaterdrainage. Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat dit een veelbelovende techniek is. Maar de Universiteit van Greifswald in Duitsland zette hier onlangs vraagtekens bij. In de ‘waterwereld’ leidde dit tot vragen. Lees verder.


Foto: WUR

Graadmeter voor gebruik 'groene' middelen

Nieuwe Oogst

De brancheorganisatie van de gewasbeschermingsmiddelenindustrie Nefyto heeft de Graadmeter Groene Gewasbeschermingsmiddelen ontwikkeld. Dit moet inzicht geven in de ontwikkelingen van ‘groene’ gewasbeschermingsmiddelen. Lees verder.

Actualisatie van de bodemkaart van Flevoland bijna gereed

WUR

Elk jaar actualiseert Wageningen Environmental Research een deel van de bodemkaart van Nederland. Dit jaar wordt de provincie Flevoland verder geactualiseerd. Lees verder.


Foto: WUR

Droogte dwingt waterschappen tot maatregelen

Binnenlands Bestuur

Waterschappen nemen uitzonderlijke maatregelen om de zorgelijk lage grondwaterstand op zandgronden te laten stijgen. Boeren in Oost-Nederland krijgen opblaasbare afsluiters om duikers en slootjes af te sluiten. Andere waterschappen verbieden ijsclubs om oppervlaktewater op te pompen voor de aanleg van natuurijsbanen. Lees verder.

Achtergrond en opinie

Sparen voor de droogte: gebruik de bodem als watertank

De Volkskrant

Nog nooit was het zo lang zo droog in Nederland. Tot half oktober zaten mensen met rosé op het terras en zelfs in november viel er geen regen van betekenis. Tegelijk laten de langjarige gemiddelden zien dat er nu jaarlijks 100 millimeter méér neerslag valt dan vijftig jaar geleden. Koen Zuurbier, grondwaterspecialist van wateronderzoeksinstituut KWR in Nieuwegein heeft het idee om de wateroverlast te gebruiken om de droogteperiodes beter door te komen. Hoe? Door het water tijdelijk in de ondergrond te parkeren. Lees verder.


Afgelopen zomer moesten de dijken worden besproeid om de vegetatie en stevigheid te behouden. Foto: Volkskrant - Marcel van den Bergh



Uit het netwerk

'De sector vormt nog teveel een eigen community'

Leo Hamerlinck en Jos van Wersch

‘Het is een sterke wereld, de wereld van bodem en ondergrond, maar ook een wereld die dreigt te gaan eroderen. Die namelijk nog te weinig gekend en erkend wordt door andere maatschappelijke sectoren. Onze kennis en kunde, onze potentiële input voor de majeure opgaven als de klimaatadaptatie en circulaire economie hebben daar nog geen ingang gevonden’. Dat stellen Leo Hamerlinck en Jos van Wersch, respectievelijk projectleider en secretaris Kennis binnen het Uitvoeringsprogramma Bodem & Ondergrond. Lees verder.


Leo Hamerlinck (r) en Jos van Wersch (l) ‘Er liggen majeure vraagstukken waarbij de kennis en kunde inzake onze bodem en ondergrond een belangrijke bijdrage kan leveren in het beantwoorden’

De vraag

In elke uitgave aandacht voor een actuele vraag:

Hoe zit het met toegestane percentages bodemvreemd materiaal in toe te passen grond en baggerspecie?

In grond of baggerspecie bevindt zich vaak bodemvreemd materiaal, zoals puin, hout of baksteenscherven, dat al in de bodem zit als het wordt afgegraven. Het gaat nadrukkelijk niet om het bijmengen van bodemvreemd materiaal in grond of baggerspecie. Doorgaans is de aanwezigheid van bodemvreemd materiaal in grond of baggerspecie niet bezwaarlijk, maar het is wel noodzakelijk dit te begrenzen. Dit is geregeld in artikel 34 van het Besluit bodemkwaliteit en het tweede lid van artikel 1.1 van de Regeling bodemkwaliteit.

Bij het toepassen van grond en baggerspecie mag daarom ten hoogste 20 gewichtsprocenten bodemvreemd materiaal voorkomen voor zover het steenachtig materiaal of hout betreft. Daarnaast geldt dat dit bodemvreemde materiaal voorafgaand aan het ontgraven of bewerken al in de grond of baggerspecie aanwezig was en waarvan niet is te voorkomen dat de grond of baggerspecie daarmee is vermengd. Lees verder.

  
Powered by Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond (ENBO) dat bestaat uit:

Expertise Netwerk Bodem en Ondergrond

info@expertisebodemenondergrond.nl / www.expertisenetwerkbodemenondergrond.nl

Klik hier om u af te melden voor deze e-mails.